احمد حسین عدل


احمدحسین عدل (۱۲۷۷ تبریز - ۱۳۴۱ تهران)، از بنیانگذاران کشاورزی جدید در ایران، نخستین اصلاح کننده غلات در کشور، نخستین اقدام‌کننده به مبارزات بیولوژیک با آفات گیاهی در کشور و بنیانگذار دانشکده کشاورزی کرج است که سالها در کابینه‌های مختلف وزارت کشاورزی را به عهده داشت.

احمدحسین عدل در سال ۱۲۷۷ خورشیدی در تبریز زاده شد. پدرش میرزا مسعود عدل‌الملک و پدربزرگش حاج سید حسن عدل‌الملک از ثروتمندان و مالکین آذربایجان و مشروطه‌خواهان آن سامان بودند. یکی از پسرعموهایش یحیی عدل به پدر جراحی نوین ایران شهرت یافت و پسرعموی پدرش مصطفی عدل در بنیان‌گذاری دادگستری نوین در ایران نقش داشت. احمدحسین پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در تبریز برای ادامه تحصیل راهی فرانسه شد و دانشنامه مهندسی کشاورزی خود را از مدرسه ملی کشاورزی گرینیون فرانسه دریافت کرد.

پس از پایان دوران تحصیلش در فرانسه به عنوان استاد دانشگاه در رشته کشاورزی به الجزایر رفت تا این‌که رضاشاه مطلع شد و از طریق داور، او را به ایران دعوت کرد.

عدل در سال ۱۳۰۲ به ایران بازگشت و وارد وزارت فوائد عامه و تجارت شد. در سال ۱۳۰۹ خورشیدی وزارت فوائد عامه به دو وزارتخانه طرق (راه) و اقتصاد‌ملی و در خرداد ۱۳۱۰ وزارت اقتصاد ملی به سه اداره کل صناعت، تجارت و فلاحت تقسیم شد که معاونت اداره فلاحت را عدل به عهده گرفت. در بیست و چهارم آذر ۱۳۰۹ رضاشاه به همراه وزیر دربار خود تیمورتاش، مدرسه عالی فلاحت را افتتاح کرد.

احمد حسین عدل در حال سخنرانی در تالار ابن سینای دانشکده کشاورزی دانشگاه تهراناحمدحسین عدل مدیر، استاد و رئیس این مدرسه بود که پس از تشکیل دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ تبدیل به دانشکده کشاورزی شد در اول مهر ۱۳۱۶ محمود جم عدل را در هنگامی که مصطفی‌قلی بیات مدیرکل فلاحت به علت بیماری در آلمان در حال معالجه بود به عنوان کفیل (سرپرست) اداره کل فلاحت به مجلس معرفی کرد. پس از درگذشت بیات، سلطان حسین رخشانی در پانزدهم اسفند ۱۳۱۶ به جای عدل کفیل اداره کل فلاحت شد. عدل از کار دولتی کناره گرفت و به تجارت پرداخت تا اینکه در هجدهم اسفند ۱۳۲۰ عدل در کابینه علی سهیلی به عنوان وزیر کشاورزی به مجلس معرفی شد. وزارت کشاورزی را محمدعلی فروغی در شهریور آن سال تأسیس کرده بود و عدل دومین وزیر تاریخ این وزارت‌خانه شد. در سال ۱۳۲۴ در دولت ابراهیم حکیمی و در سال ۱۳۲۶ در کابینه‌ احمد قوام نیز عدل همین سمت وزیر کشاورزی را به عهده داشت.

در سال‌های ۱۳۲۶ و ۱۳۲۸ به ریاست شورای عالی برنامه هفت ساله منصوب شد و در سال ۱۳۳۰ ریاست شورای عالی سازمان برنامه را بر عهده گرفت.عدل در سال ۱۳۳۲ در کابینه سپهبد زاهدی بار دیگر به وزارت کشاورزی منصوب شد و تا پایان این دولت که یک سال و نیم طول کشید در مقام خود باقی‌ماند. در این دوره لایحه عمران روستاها و تعاون روستاییان را به مجلس تقدیم کرد. در سال‌های بعد او بر سر اصلاحات ارضی با محمدرضاشاه درگیری پیدا کرد تا این‌که سرانجام از تمامی مشاغل دولتی کناره گرفت و رئیس کارخانه ریسندگی در اصفهان شد. او مدیر کارخانه بافندگی و ریسندگی ریسباف اصفهان و کارخانه ریسندگی و بافندگی زاینده‌رود شد و ریاست سندیکای صنایع اصفهان را نیز به عهده داشت. عدل در مهرماه سال ۱۳۴۱ زمانی که با اتومبیل خود از اصفهان به تهران می‌رفت، در جاده قم به تهران در تصادف با کامیون به همراه فرزندش کشته شد.